Projekt edytorski Centrum Studiów Mediewistycznych „Epistolae Ordinis Teutonici Sanctae Mariae quae ad res gestas Poloniae spectant” zakłada na tym etapie krytyczną edycję wszystkich listów wystawców polskich z czasów panowania króla Władysława Jagiełły przechowywanych obecnie w Geheimes Staatsarchiv Preussisches Kulturbesitz w Berlinie Dahlem. Obecnie prezentujemy osiągnięcia zespołu w pierwszym roku trwania projektu: 26 pełnych edycji listów oraz jeden regest zaginionego glejtu biskupa płockiego Maffiolusa Lampugnaniego. Prezentowane pliki mają charakter roboczy.

W przygotowaniu edycji współpracowali dr hab. Michał Rzepiela, prof. IJP PAN (konsultacja filologiczna listów łacińskich) i prof. Stephen C. Rowell z Instytutu Historii Litwy (metryczki w języku angielskim).

Zasady wydawnicze

Listy łacińskie zostały opublikowane zgodnie z „Projektem instrukcji” Adama Wolffa1. Przy publikacji listów niemieckich kierowaliśmy się natomiast zasadami wyłożonymi w pierwszym tomie edycji listów wystawców polskich do Gdańska (do 1479 r.)2 z tym wszakże zastrzeżeniem, że w przypadku pewności co do formy graficznej używamy znaku „ß” („scharfes s”) i nie zastępujemy go „sz”.

---

1 A. Wolff , Projekt instrukcji wydawniczej dla pisanych źródeł historycznych do połowy XVI wieku, "Studia Źródłoznawcze", t. 1, 1957, s. 155–180.

2 Dokumenty i listy z epoki jagiellońskiej z Archiwum Państwowego w Gdańsku. Edycja krytyczna. Seria: Listy duchowieństwa, urzędników, szlachty i miast polskich z Archiwum Państwowego w Gdańsku, t. 1: do 1479 roku, wyd. M. Grulkowski, A. Kozak, A. Szweda, S. Szybkowski, Warszawa 2023 (Folia Jagiellonica, Fontes 9), s. 15.–180.

Układ pojedynczych edycji

  1. Numer listu.
  2. Miejsce wystawienia i jego rozwiązana data.
  3. Opis zewnętrzny (sygnatura, materiał pisarski, język, stan zachowania, informacje o pieczęci/pieczęciach, notach dorsalnych).
  4. Adres.
  5. Tekst właściwy.
  6. Przypisy tekstowe.
  7. Przypisy rzeczowe.

Jak cytować

Elementy wymagane w cytowaniu

  1. Nazwa edycji wraz z wydawcami i redaktorem – Epistolae Ordinis Teutonici Sanctae Mariae quae ad res gestas Poloniae spectant, t. 1: Listy wystawców polskich z czasów króla Władysława Jagiełły przechowywane w Geheimes Staatsarchiv Preussisches Kulturbesitz w Berlinie-Dahlem, wyd. M. Duda, J. Możdżeń, A. Kozak, A. Szweda, S. Szybkowski, red. S. Szybkowski.
  2. Data dostępu – w formacie: dzień miesiąc rok.
  3. Link.

Przykład cytowania

Epistolae Ordinis Teutonici Sanctae Mariae quae ad res gestas Poloniae spectant, t. 1: Listy wystawców polskich z czasów króla Władysława Jagiełły przechowywane w Geheimes Staatsarchiv Preussisches Kulturbesitz w Berlinie-Dahlem, wyd. M. Duda, J. Możdżeń, A. Kozak, A. Szweda, S. Szybkowski, red. S. Szybkowski, dostęp 25 lutego 2025, https://epistolae.lhdb.kul.pl/s/listy-krzyzackie/item/20.

Wykaz skrótów

CDL – Codex diplomaticus Lithuaniae, wyd. E. Raczyński, Wrocław 1845.

CEV – Codex epistolaris Vitoldi, magni ducis Lithuaniae 1382–1430, wyd. A. Prochaska, Kraków 1882.

GąsiorowskiItinerarium – Itinerarium króla Władysława Jagiełły 1386‒1434, wyd. 2, Warszawa 2015.

GSPK – Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz Berelin-Dahlem.

GumowskiPieczęcie – Pieczęcie królów polskich, Kraków 1910.

Heckmann – Amtsträger des Deutschen Ordens in Preußen und in den hochmeisterlichen Kammerballeien des Reiches bis 1525, eingeleitet und bearbeitet von D. Heckmann / Dostojnicy zakonu niemieckiego w Prusach i baliwatach kamery wielko-mistrzowskiej w Rzeszy do 1525 roku, oprac. i wstępem poprzedził D. Heckmann, Toruń 2020.

Hochmeister – Die Hochmeister des Deutschen Ordens 1190–1994, hrsg. U. Arnold, Marburg 1998 (Quellen und Studien zur Geschichte des Deutschen Ordens, Bd. 40).

Jähnig – B. Jähnig, Dostojnicy i urzędnicy zakonu krzyżackiego w Prusach, w: Zakon krzyżacki w Prusach i Inflantach. Podziały administracyjne i kościelne w XIII–XVI wieku, red. R. Czaja, A. Radzimiński, Toruń 2013.

KDW – Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski.

KrzyżaniakowaKancelaria – J. Krzyżaniakowa, Kancelaria królewska Władysława Jagiełły. Studium z dziejów kultury politycznej w XV wieku, cz. 2, Poznań 1979.

KuczyńskiPieczęcie – S. K. Kuczyński, Pieczęcie książąt mazowieckich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978.

OBA – Ordensbriefarchiv w GSPK.

Pieczęcie – Pieczęcie królów i królowych Polski. Tabularium Actorum Antiquorum Varsoviense Maximum, divisio prima – „InSimul”, Warszawa 2010.

PSB – Polski słownik biograficzny.

RHD – Regesta historico-diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum, Bd. 1–2, hrsg. E. Joachim, W. Hubatsch, Göttingen 1948–1965.

SułkowskaDokumenty – I. Sułkowska-Kurasiowa, Dokumenty królewskie i ich funkcja w państwie polskim za Andegawenów i pierwszych Jagiellonów 1370–1444, Warszawa 1977.

Toeppen – Acten der Ständetage Preussens unter der Herrschaft des Deutschen Ordens, Bd. 1–5, hrsg. M. Toeppen, Leipzig 1873–1886.

UC – Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Chłapowski, S. Ciara, Ł. Kądziela, T. Nowakowski, E. Opaliński, G. Rutkowska, T. Zielińska, Kórnik 1992.

UBC – Urzędnicy województwa bełskiego i ziemi chełmskiej XIV-XVIII wieku. Spisy, oprac. H. Gmiterek, R. Szczygieł, Kórnik 1992.

UKD – Urzędnicy kujawscy i dobrzyńscy XII–XV wieku. Spisy, oprac. J. Bieniak, S. Szybkowski, Kornik 2014.

UL – Urzędnicy centralni i dostojnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV–XVIII wieku. Spisy, opr. H. Lulewicz, A. Rachuba, Kórnik 1994.

UŁS – Urzędnicy łęczyccy, sieradzcy i wieluńscy XIII-XV wieku. Spisy, oprac. J. Bieniak, A. Szymczakowa, Wrocław 1985.

UM – Urzędnicy małopolscy XII–XV wieku. Spisy, oprac. J. Kurtyka, T. Nowakowski, F. Sikora, A. Sochacka, P.K. Wojciechowski, B. Wyrozumska, Wrocław 1990.

UR – Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, oprac. K. Przyboś, Wrocław 1987.

UW – Urzędnicy wielkopolscy XII–XV wieku. Spisy, oprac. M. Bielińska, A. Gąsiorowski, J. Łojko, Wrocław 1985.

WSB – Wielkopolski słownik biograficzny, red. A. Gąsiorowski, J. Topolski, Warszawa-Poznań 1981.